Spadki Zachowek

Zachowek dla zstępnych wydziedziczonego

2 stycznia 2020

Ustawodawca istotnie ograniczył swobodę testowania poprzez wprowadzenie do prawa polskiego instytucji zachowku. W związku z jej funkcjonowaniem nieuczynienie danej osoby spadkobiercą przez spadkodawcę nie jest równoznaczne z całkowitym „odcięciem” jej od majątku podlegającego dziedziczeniu. Osiągnięcie takiego celu umożliwia zastosowanie instytucji wydziedziczenia, która, jak wskazuje art. 1008 Kodeksu cywilnego, polega na pozbawieniu zstępnych, małżonka i rodziców spadkodawcy zachowku – i jednak wydziedziczenie, jak już zarysowano w publikacji poświęconej tej instytucji, również niekoniecznie musi oznaczać wyłączenie danej gałęzi rodziny od dziedziczenia.

Taki stan rzeczy wynika z art. 1011 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę. Skutki wydziedziczenia danej osoby nie rozciągają się zatem na jej dzieci, wnuków, etc., którzy mogą dziedziczyć na podstawie ustawy oraz przysługuje im prawo do zachowku na podstawie art. 991 ust. 1 KC – sytuacja prawna wydziedziczonego w prawie polskim jest więc analogiczna do sytuacji osoby, która nie dożyła otwarcia spadku. Warto zauważyć, iż w orzecznictwie wskazuje się, iż generalnie skutki wydziedziczenia związane są wyłącznie z osobą wydziedziczonego, toteż pozbawienie praw do dziedziczenia i zachowku jego zstępnych wymagałoby odrębnych aktów wydziedziczenia, które, jak należy przypomnieć, jest możliwe tylko w przypadku zaistnienia określonych przesłanek.

W związku z powyższymi należy podkreślić, że jeżeli wydziedziczony ma zstępnych, przysługuje im prawo do zachowku po spadkodawcy, który dokonał wydziedziczenia. Jest to ich własne prawo, toteż w takiej sytuacji nie zachodzi dziedziczenie roszczenia o zachowek stosownie do treści art. 1002 KC. Warto zauważyć, że stosownie do treści art. 991 ust. 1 KC, zstępnym małoletnim spadkodawcy należą się dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, toteż w określonych sytuacjach wydziedziczenie jednej z osób uprawnionych do zachowku, która ma zstępnych, może wręcz prowadzić do zwiększenia korzyści, jaką z majątku spadkowego osiągnie dana gałąź rodziny.

Podsumowując, należy powiedzieć, że wydziedziczenie nie rozciąga się na zstępnych wydziedziczonego zstępnego. Wnuki i dalsi krewni spadkodawcy, wywodzący się od wydziedziczonego, mogą dziedziczyć na zasadach ogólnych, może im również przysługiwać prawo do zachowku.

Stan prawny aktualny na dzień 02.01.2020 r.

Tekst został przygotowany przez radcę prawnego Krzysztofa Sammler.

You Might Also Like

No Comments

Leave a Reply